Voor het laatst op werkreis voor LITINDO | 11 juli – 1 september 2018

Op woensdag 11 juli vertrekken wij naar Indonesië. Ik ga mijn jaarlijkse werkreis maken. Deze keer zelfs samen met Atsje. Zij gaat mee, want het is voor de laatste keer dat ik voor LITINDO – mission via studieboeken – op stap ga om de uitgevers en de doelgroepen te bezoeken en om weer een aantal nieuwe boeken te presenteren. Sinds mijn vorige werkreis in mei-juni 2017 zijn er maar liefst vijf nieuwe boeken uitgekomen. Een recordaantal! Die boeken nemen we natuurlijk mee op deze laatste rondreis. Op 21 augustus, de dag van mijn 66^e verjaardag, gaat mijn pensioen in, of zoals dat officieel heet: mijn emeritaat. Vanaf die datum ben ik ‘uitgediend’ (maar niet heus). Daarna gaat LITINDO wel verder, maar niet langer in Nederland. De Free Reformed Church van Mundijong in Australië neemt in september het project over en gaat ermee verder.

Onze reis gaat zeven weken duren. Eerst blijven we een week in Jakarta voor ontmoeting en overleg met onze uitgevers daar en voor presentaties op enkele theologische hogescholen en in een paar kerken (er zijn al afspraken gemaakt). En intussen hebben we, hoop ik, ook tijd genoeg om samen herinneringen op te halen aan onze tijd in Jakarta (2000-2003). Daarna reizen we door naar Surabaya voor een bezoek aan nog een uitgever. Drie van de nieuwe boeken komen van deze uitgever.

Op Bali houden we een dag of wat vakantie. We logeren op het adres waar we al sinds 1982 komen. Daarna gaan we de drie regio’s van onze zusterkerken bezoeken. Eerst vliegen we naar Savoe en Soemba. Ik ben daar vorig jaar net nog geweest, maar Atsje zou daar ook graag nog een keer naar toe gaan. Op Savoe logeren we bij de jonge ds. Windi Kurung en zijn gezin. Hij is – en dat is het vermelden waard – de eerste theoloog van onze zusterkerken die een boek geschreven heeft: ik ga met hem overleggen over het vervolgtraject, zodat dit boek binnenkort kan worden uitgegeven. Op Soemba hopen we het eerste LITINDO-literatuurcentrum te zien dat daar net door LITINDO Australië is geopend: een studiezaal annex bibliotheek en boekwinkel. Als deze formule aanslaat, willen ze ook zulke centra openen bij de kerken op Papoea en Kalimantan Barat. In ieder geval, een mooi initiatief.

Dan reizen we door naar Papoea. We blijven eerst een paar dagen aan de kust, in Sentani. Maar ons hoofddoel is natuurlijk het binnenland: Kouh, de vroegere hoofdpost van de Groninger zending. Daar werd op 10 augustus 1958 voor de eerste keer het Evangelie over redding door Christus aan de mensen verteld. Dit jaar is dat 60 jaar geleden. Juist op die dag willen wij graag in Kouh zijn om het jubileum mee te vieren en om de kerk daar het eerste exemplaar aan te bieden van de gereviseerde herdruk van Elly Nieboers befaamde Rode Boekje, een van die vijf pas uitgekomen nieuwe boeken. Dat boek – 365 bijbelvertellingen in het Indonesisch zoals de Papoea ’s dat spreken – is een begrip, en Elly Nieboer, alias Ibu Guru, niet minder. Kouh is ook de plek waar wijzelf in 1981 begonnen zijn. Daar werden toen net voor het eerst ouderlingen aangesteld. Daarmee werd de gemeente officieel zelfstandig. Aan mij de taak om hen daarin nog een tijdje te coachen. Aan Kouh bewaren we goede herinneringen. Atsje en ik hadden daar allebei onze eigen specifieke werkzaamheden, in de gemeente, in het dorp, en voor de zending in het algemeen: Atsje deed de administratie, en regelde het radioverkeer en de vliegerij van de MAF, en ik deed de gemeente van Kouh en Tirop en ging soms naar Boma om les te geven aan de Bijbelschool.

Twee jaar lang hebben we in Kouh gewoond en gewerkt, om daarna te verhuizen naar Yaniruma – aan de grens van het Korowai-gebied – en drie jaar later naar Boma waar de theologische opleiding was gevestigd. In die tijd hadden we maar weinig te zoeken in het hoofdzakelijk Rooms-katholieke Tanah Merah en Merauke in het zuiden. Nu zijn dat grote steden geworden, waarheen ook veel kerkleden zijn verhuisd voor werk of studie. Dus gaan we ook enkele dagen in Tanah Merah rond­kijken en misschien nog naar Merauke. Maar als we nog een uitstapje naar Boma kunnen maken, kiezen we daarvoor. Per slot van rekening hebben we daar ook zes jaar gewoond. Vanuit Kouh kun je daar tegenwoordig met een jeep of motor in een uur of drie naar toe rijden. Wie weet.

Van Papoea vliegen we in één dag via Jakarta naar Kalimantan Barat (West-Borneo). In Bengkayang, het ‘Kampen’ van onze zusterkerken daar, krijg ik het nog wel even flink druk. Niet alleen met boekpresentaties, maar ook met preken, lesgeven aan de theologische school en cursus geven aan de voorgangers. Dat laatste ‘evenemant’ staat gepland te gebeuren op mijn verjaardag: ik kan op mijn eerste pensioendag dus niet de handen in de schoot en de benen op tafel leggen, maar vier die dag samen met de collega’s van de kerken op KalBar, vast onder het genot van een beste discussie (want dat kunnen ze daar). Daar hopen we ook Marianus en Mariam met hun – intussen al grote – kinderen Willy, Jessica en Jeunessa weer te zien. En als we de kans krijgen, willen we ook Mila graag bezoeken. Vorig jaar is haar man, Naftali Arung, overleden. Ook zij zijn geregeld in Onnen geweest. Mila woont nu met de kinderen bij haar familie in Sintang, een uur of acht rijden vanuit Bengkayang. Nogal een afstand, maar we zullen zien. Ook aan KalBar bewaren we goede herinneringen. In onze Jakarta-jaren zijn we er meer dan eens geweest voor een korte vakantie. Nou ja, vakantie. Ze weten je daar altijd wel te vinden voor een of ander klusje. En dat vinden we allebei wel mooi ook.

Tenslotte gaan we terug naar Jakarta voor de laatste dingen daar. Als er tijd is, gaan we nog maar een paar dagen uitpuffen in Salatiga op Midden-Java, bij vrienden van de GKJTU-kerk daar. Op de helling van de vulkaan Merbabu is het een stuk koeler dan in Jakarta. Daar kunnen we ons dan nog even ontspannen, zodat we op 1 september niet al te afgepeigerd in Onnen terugkomen.

We hopen op een mooie afscheidsreis. Natuurlijk alles en altijd onder het bekende voorbehoud: als God wil. We bidden dat hij ons onderweg elke dag wil beschermen, en dat hij ook goed blijft zorgen voor de lieve mensen die hier blijven, onze kinderen Wemke en Jos, onze moeders-op-leeftijd en verdere familie en vrienden, en ook de hele gemeente van Onnen. Het is zoals we vaak tegen elkaar zeggen: “Ga met God en Hij zal met je zijn!”

Een mooie vakantietijd gewenst. En tot weerziens in september.

Henk & Atsje

Hier begon het mee: een Bijbel, een liedboek en het Rode Boekje. Dat was de complete bibliotheek van een evangelist op Papoea. Het was in zekere zin de aanleiding voor de start van LITINDO in 1991: zorgen voor goed studiemateriaal voor de evangelisten en dominees in Indonesië. Want mensen gaan, maar boeken blijven. Wat een zegen: er zijn in al die jaren van LITINDO (1991-2018) meer dan 50 boeken geproduceerd. Maar eerlijk waar, het Rode Boekje van Elly Nieboer is nog altijd een topper.